Bertram (Physica 1.18)

„Ciepło bertamu jest umiarkowane i dosyć suche, i ta łagodna mieszanka jest czysta i ma w sobie dobrą siłę działania. Dlatego dobrze jest, kiedy spożywa go człowiek zdrowy, ponieważ redukuje on w nim zgniliznę, pomnaża dobrą krew i rozjaśnia rozum, ponieważ ciepło bertramu jest dobre – nie jest ani za silne, ani za słabe, lecz dobrze wymieszane.

Ale również osobie chorej, która już prawie nie żyje, bertram przywraca siły i nie pozostawia w człowieku niczego niestrawionym, lecz poprawia trawienie u tego, kto go często spożywa, ponieważ trawi wtedy każdą potrawę z jego dobrym ciepłem.

A człowiek, który ma w głowie dużo śluzu, redukuje ten śluz, jeśli go często spożywa, ponieważ śluz bierze się często ze złych soków. Poza tym osoba, którą dręczy dna, powinna rozgnieść bertram i odpowiednio jedną trzecią imbiru i trochę pieprzu, i powinna to jeść na czczo i zapijać winem, a poczuje się lepiej. Bertram ma mianowicie suche ciepło i nie zawiera żadnej niekorzystnej wilgoci, i dlatego niszczy pieniące się soki dny, która powstaje poprzez opad, a ciepło imbiru i pieprzu pomagają mu przy tym, i tak uśmierzają dnę całkowicie.

Często spożywany bertram usuwa też dolegliwości opłucnej, oczyszcza w człowieku soki i rozjaśnia oczy. I z czymkolwiek by się go jadło, czy na sucho, czy w potrawie, zawsze jest przydatny i dobry, zarówno dla chorego, jak i dla zdrowego. Ponieważ jeśli człowiek spożywa go częściej, to przepędza choroby i im zapobiega. A w ustach wytwarza tyle wilgoci i śliny dlatego, ponieważ wyciąga złe soki i przywraca zdrowie.”